Korku, kaygı, stres ve gerginlik herkesin yaşadığı duygulardır. Korkmak tehlike tehdidine karşı normal bir tepkidir. Gerçek olabilecek tehlikede korkunun bizi uyarma ve koruma işlevi vardır. Bazen korkular güvenli durumlarda da söz konusu olabilir. Korkuların bu durumda bir faydası yoktur. Bu korkular yoğun ve uzun süre söz konusu olduğu zaman, rahatsız edici olabilir. İnsan sadece korku duygularından değil, bu korku ile birlikte baş gösteren (fiziksel) belirtilerden de rahatsız olabilir. Bunun yanı sıra korku şikayetleri olan kişiler, sebebi olmamasına rağmen başlarına gelebilecek bin bir türlü şey hakkında tasalanırlar. Ekonomik durum, muhtemel iş yükümlülükleri, sağlık sorunları, çocukların yaşayabileceği olaylar, ev işleri, onarımlar, randevulara yetişememe gibi günlük konularla ilgili olarak aşırı/ölçüsüz bir endişe ve kuruntular sıklıkla görülmektedir. Ortada bunun için hiçbir neden yokken bin bir türlü konu hakkında endişelenirler.

Örneğin hepsi sağlıklı olmasına rağmen eşinin, ve çocuklarının sağlıkları hakkında; evleri iyi ve ödenebilir durumdayken ev bark hakkında; kaygı duyabilirler. Kişiler bu korkulardan ve evhamlardan dolayı kendilerine olan güvenleri kaybolduğu ve bitkin düştükleri için çeşitli durumlardan kaçınırlar. Belirgin bir sebebi olmadan tasalanarak korku şikayetleri ve fiziksel belirtiler altı aydan fazla bir süre boyunca neredeyse sürekli mevcut olup, günlük hayatı engellediği veya rahatsızlık verdiği durumda yaygın anksiyete bozukluğundan bahsedilir.

Belirtileri

Yaygın anksiyete bozukluğunun en önemli belirtisi belirgin bir sebebi olmadan sürekli korku ve heyecan şikayetlerinin olmasıdır. Kişiler tasalanmayı bırakamazlar. Buna hakim olamazlar. Bazen de en azından en kötü duruma hazırlıklı olacaklarını ve gelecekte sorunlarıyla daha iyi baş edebileceklerini düşündükleri için tasalanırlar. Yine başkaları ise tasalanarak delirmekten korkar. Yaygın anksiyete bozukluğu olan birçok kişi endişelerini çoğaltan durum ve ortamlardan kaçınır. Örneğin eşinin eve gelişi hakkında endişelenmeyi önlemek için, hasta çoğu zaman eşinin nerede olduğu ve eve saat kaçta geleceğini öğrenmek için ofisi arar. Yaygın anksiyete bozuklugununda sıklıkla sanki fiziksel bir hastalık varmışçasına kendini gösteren bazı bedensel belirtiler eşlik eder. Bu belirtiler: nedensiz yorgunluk, başağrısı ve kas ağrıları, yutma güçlüğü, ağızda kuruma, titreme ve seyirmeler, terleme, tahammülsüzlük, bulantı, sersemlik hissi, sıcak basması gibi fiziksel yakınmalardır. Şikayetler her gün mevcut olsa da, her hasta her gün aynı derecede rahatsız olmaz. Korkuların ciddiyeti değişken olabilir. Bazen bu belirgin bir sebebi olmadan gerçekleşir. Şikayetlerin stresli yaşam deneyimlerinde kötüleşmesi veya dikkat dağıtıldığında iyileşmesi de mümkündür.

Etkileri

Kişide bu anksiyete bozukluğunun söz konusu olmasının sadece kişinin kendisi için değil, eşi ve aile fertleri için de çok olumsuz etkileri vardır. Bu rahatsızlığı olan kişilerin korku şikayetlerinden dolayı evde ve işteki işlevleri sağlıklı kişilerinkinden daha kötüdür. Bu hastalık yüzünden ilişkiler içinde gerginlikler yaşandığı sıkça görülmektedir. Örneğin hasta aksi takdirde durmadan tasalanmaya devam ettiği için sürekli rahatlatılmak istemesi durumunda bu söz konusu olabilir. Hasta sürekli aile ferdinin nerede olduğunu ve saat kaçta eve geleceğini öğrenmek için telefon açtığı durumda eşi veya çocukları kendilerinin sürekli kontrol ediliyormuş gibi hissedebilir. Bazen kişi işini artık yapamadığından hasta kalır. Bu örneğin uyku bozukluğu ve çok tasalanma yüzünden bitkin olmasından olabilir. Yaygın anksiyete bozukluğunda birçok fiziksel belirtiler oluşabildiğinden, olası fiziksel bir nedenden şüphelenilir ve bunun için de söz konusu kişi muayene için başvurur. Kişi kendini başkalarından sağlıksız hissettiği için sağlık bakımı hizmetlerinden de daha fazla yararlanır. Bazı durumlarda yaygın anksiyete bozukluğu teşhisi konulmadan önce kişi şikayetlerinden dolayı çeşitli tıp uzmanlarına sevk edilmiş olur. Bunlar örneğin bir kardiyolog, dahiliye uzmanı, nörolog veya KBB uzmanı olabilir. Bu uzmanlarca fiziksel şikayetler için bir açıklama bulunamaz. Söz konusu hastalar birçok konu hakkında endişe duydukları için “mızmız” olarak görülebildiklerinden, başkaları kendileri ile görüşmez ve bu şekilde sosyal bir izolasyon oluşur.

Tedavisi

Yaygın anksiyete bozukluğu iyi şekilde tedavi edilebilmektedir. Belirtilere ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak tedavi, bilişsel davranış terapisi, ilaçlar veya her ikisinin bir kombinasyonundan oluşmaktadır. Bilişsel davranış terapisinin amacı tasalanma davranışıyla başa çıkmak ve olumsuz düşünceleri değiştirmeyi öğrenmektir. Bunun haricinde kişi günlük durum ve ortamlarda kendini aktif şekilde rahatlatmayı ve kaçınmanın üstesinden gelmeyi öğrenebilir. Tedavi sayesinde korku, fiziksel şikayet, tasalanma ve ayrıca kaçınma davranışı azalır.